Τα σχολεία της Κοζάνης κατά την οθωμανική περίοδο 1860-1912
Οργάνωση – διοίκηση και λειτουργία με βάση αρχειακό υλικό
Μαρία Ι. Μαλούτα
Σταμούλης Αντ., 2014
252 σελ.
ISBN 978-960-9533-69-0
Στην παρούσα εργασία καταβλήθηκε η προσπάθεια ενδελεχούς
διερεύνησης βασικών πτυχών της οργάνωσης και λειτουργίας των
εκπαιδευτικών μονάδων της Κοζάνης της περιόδου 1860-1912. Το
θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ελληνικών κοινοτικών σχολείων
καθοριζόταν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με βάση τους Εθνικούς
Κανονισμούς, ενώ τα ελληνικά Προξενείο κακοί Φιλεκπαιδευτικοί
Σύλλογοι δραστηριοποιούνταν για την οικονομική στήριξη και τον
εθνικό προσανατολισμό τους.
Βασικά θεσμικά όργανα της εκπαιδευτικής διοίκησης στην Κοζάνη ο
αποτελούσαν η Δημογεροντία, η Σχολική Εφορεία, οι σχολάρχες των
εκπαιδευτηρίων και ο σχολικός επόπτης. Ιδιαίτερα σημαντικό και
πολυδιάστατο θεωρούνταν το έργο της σχολικής Εφορείας, υπό την
προεδρία του εκάστοτε Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης, η οποία
καλούνταν να επιλύσει οποιοδήποτε ζήτημα ανέκυπτε στα
εκπαιδευτήρια της πόλης με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία τους.
Κατά την υπό εξέταση περίοδο λειτούργησαν στην Κοζάνη
«Γυμνάσιον πλήρες», «Τελεία Αστική Σχολή Αρρένων», «Τελεία
Κεντρική Σχολή Αρρένων», «Νηπιαγωγείο», «Παρθεναγωγείο».
Άξιοι διδάσκαλοι συνεισέφεραν με το διδακτικό τους έργο στα
σχολεία της Κοζάνης κατά την ύστερη Οθωμανική περίοδο, όπως π.χ.
οι Βαλαγιάννης, Παυλίδης, Σακελλαρίου, Μαυρανιώτης, Λιούφης,
επιτυγχάνοντας την ομαλή λειτουργία τους και την πλήρη ισοτιμία
του Γυμνασίου της με τα αντίστοιχα εκπαιδευτήρια, επιβεβαιώνοντας
έτσι τον κοινωνικό και μορφωτικό ρόλο των εκπαιδευτηρίων της
Κοζάνης. Τα εκπαιδευτήρια με τη σειρά τους, διοργάνωναν ποικίλες
κοινωνικές εκδηλώσεις και προσέφεραν κίνητρα δημιουργίας σε μια
κοινωνία αποκομμένη από τα μεγάλα αστικά κέντρα, λόγω της
γεωγραφικής της θέσης.
